Succesvol veranderen is succesvol communiceren. Tegelijkertijd horen we nu al decennia de verzuchting slaken: 'We hadden het ook beter moeten communiceren'. In deze Masterclass laat ik zien wat er mis is met communicatie en hoe je met een verhaalkundige benadering wél succesvol verandert.
Missie, visie, strategie, (her)positionering, cultuur, kernwaarden; daar draait het vaak om bij verandering. Hoe boks je dat voor elkaar? Het besef dat communicatie een kritische succesfactor is bij verandering, is inmiddels wel ingedaald, maar dat het dan dus tóch nog in zeven van de tien trajecten misloopt is wel even iets om bij stil te staan. Wat is er dan zo grandioos mis met de manier van communiceren bij een veranderingsproces?
De verhaalstructuur en 'Het Grote Wiel'
De essentie van het verhaal is verandering. Waarom zou je daar dan niet ook gebruik van maken? Sterker: zonder een verhaal kan er helemaal geen sprake zijn van verandering. In de masterclass laat ik zien welk universeel en tijdloos patroon er achter elk verhaal en dus ook achter elke verandering schuil gaat. Toepassing van de verhaalstructuur structureert en faseert het veranderproces en dwingt je om na te denken over de reis die je op het punt staat te aanvaarden en wat en wie je daarvoor aan boord wil hebben. Het nodigt uit om na te denken over het landschap dat je met elkaar zult moeten doorkruisen, over de risico's en gevaren die op de loer liggen, over helpers in de strijd en wat er te winnen valt. Daar ga ik in de masterclass aan de hand van een uitgewerkt schema dieper op in.
Een praktische methodiek; 'Het Kleine Wiel'
Behalve de structuur mist de communicatie bij verandering ook een praktische methodiek om het proces te begeleiden. Niemand kan in de toekomst kijken, ook de top niet. En een top-down verhaal alleen gaat niet werken. Net zo min als een bottom-up verhaal. Blijft over de vraag: hoe kom je met elkaar op dezelfde pagina van hetzelfde boek? Daar komt, naast het schema van 'Het Grote Wiel' de methodiek van 'Het Kleine Wiel' in beeld bij de communicatie rondom verandering. Want alleen door in een circulair proces van verhalen rondom de verandering op te halen en terug te geven, kun je succesvol veranderen. Niet alleen omdat je het proces daarmee op de voet volgt en bijstuurt maar ook omdat medewerkers zich dan in het verander-verhaal zullen herkennen. In de masterclass laat ik zien hoe dat in de praktijk werkt.
'Als vooruitgang geen verhaal heeft, vertelt het verleden waar je naartoe gaat'
Large scale events, themadagen en focusgroepen
Waar het om gaat is dat je verhalen rondom de centrale vragen van verandering ophaalt; dan gaat het om het waarom, het wat en hoe van de verandering. Dat kan in de vorm van themadagen, large scale events, meet-ups, in focusgroepen, workshops of een combinatie daarvan. Belangrijk is dat je het samen doet, waarbij het leiderschap zich bewust is van zijn sturende rol en dus vooral luistert en uitnodigt. Aan tafels onder leiding van leden van het MT of het verander-team voer je de dialoog rondom de centrale vragen. Tafels presenteren de uitkomsten, waarna je plenair op de uitkomsten laat reageren. Dat is de kortste klap om samen op dezelfde golflengte te komen. Dat vraagt voorbereiding, gesprekstechniek, analytisch vermogen en een positieve sfeer. Op die manier ontwikkel je een narrative-of-change dat door de organisatie gedragen wordt. Mits...
'Als ik denk dat je met me mee bent, maar je bent het niet, hebben we daarna alle twee een probleem'
Untold stories
Mits je in de voorbereiding ook op zoek gaat naar de weerstandsverhalen. Kern van het Grote Wiel is namelijk dat er strijd zal moeten worden gevoerd om de verandering te kunnen realiseren. Zonder strijd kan er geen sprake zijn van echte verandering. De strijd heeft te maken met weerstand en weerstand laat zich niet zomaar kennen. Die houdt zich als donkere materie op in de krochten van de organisatie. Om daar zicht op te krijgen, gaan ervaren verhalen-vangers met de methodiek van appreciative inquiry dwars door het verander-veld op pad. Zicht krijgen op de untold stories is essentieel in deze methodiek. Alleen zo ben je in staat om het narrative-of-change te kalibreren en af te stemmen op het verhalenweb in de organisatie.
'Maak de confrontatie manifest. Bijvoorbeeld met filmfragmenten of onder leiding van een martial artist om fysiek-emotioneel te leren wat het is om te sparren met elkaar.'
Sterke punten van de masterclass
Het radicale idee dat succesvol veranderen neerkomt op succesvol communiceren en dat succesvol communiceren bij verandering alleen maar via de structuur en methodiek van storytelling mogelijk is.
Het positioneren van het veranderingsproces volgens het narrative-of-change.
Het circulair betrekken van stakeholders bij het veranderproces (verhalen-cyclus) voor commitment rondom het waarom, het wat en het hoe van de verandering.
De methodiek van appreciative inquiry om zicht te krijgen op de untold stories of de weerstandsverhalen.
Voor wie is de masterclass bedoeld?
Voor communicatieadviseurs die gestructureerd en gericht willen communiceren en adviseren bij dit veranderingsproces;
Verander-teams die daar goed voor beslagen ten ijs willen komen;
Managers die meer impact willen hebben op hun omgeving in een veranderingsproces;
Managementteams die de organisatie succesvol willen laten veranderen;
Leiders (en informele leiders) die concurrentieel c.q. maatschappelijk voordeel uit het veranderproces willen halen.
'Controverse is gezond. Dat hoort bij dialoog en ontwikkeling. Zet opponenten naast elkaar en laat de één het standpunt van de ander verdedigen'
Na het de masterclass
Hoef je achteraf niet meer te zeggen: 'We hadden het ook beter moeten communiceren.'
Weet je hoe je verandering structureert, faseert en stapsgewijs vorm geeft;
Weet je hoe je micro-stories moet ophalen, clusteren, analyseren en duiden;
Weet je hoe appreciative inquiry werkt en hoe je zicht krijgt op weerstandsverhalen;
Weet je hoe je een 'narrative-of-change' bouwt en verder uitbouwt.
Comments